Şu oyundaki Vault 11'in hikayesi bile bir çok oyunu siker atar net.Denk gelmeyenler için hikayeyi alta bırakıyorum.


Vault 11 experimentında, insan doğasının feda etme kavramını incelemek amaçlanmış. Daha doğrusu feda etme veya başkasını kendisini feda etmeye zorlama.

Vault 11in hikayesi şöyle; bu vaultun bilgisayarı -bilgisayar dediysek koca vaulttaki her türlü donanım ve yazılımı yöneten anabilgisayar diyelim- vault halkına aralarından birini kurban seçmelerini, kurbanın hayatını feda etmesini istediğini söyler. Yoksa anabilgisayar vaulttaki herkesi öldürecektir (öldürme sadece elektriği suyu havalandırmayı kapatarak değil, lazer silahlarına sahip robotlar herkesi öldürün komutunu vererek olacak tabi). Vault kapıları mühürlüdür, insanların kaçma şansı yoktur.

Vault halkı ne yapacağını şaşırır. anlaşılır ki overseer, vault experiment denilen bir şeyin parçası, bu olayın sorumlusudur. insanlar hemen bir oylama yaparlar ve overseerın kendisini kurban etmesine karar verirler. bundan sonra da bilgisayar bir kurban istediğinde o anki overseer kim ise o kendini kurban edecektir!

Bu yüzden de haliyle kimse overseer seçilmek istememektedir. Overseer seçimleri demokrasiyle yapılmaktadır yani oylamayla. İnsanları overseerlığa aday gösteren gruplar vardır, bunlar nüfuslarına göre insanlara etki güçlerine göre birisini aday gösterebilmekte, hatta overseer olarak seçtirebilmektedirler. Biraz önce bahsini ettiğim kadın da bu gruplardan birisinin tüm üyeleriyle yatmış ki kocasını aday göstermesinler. Ama bu yavşaklar yine de kocasını aday gösterince de üyeleri tek tek öldürmüş. ele geçirilip sorgulandığı zaman her şeyi hemen itiraf etmiş ve bu sefer kocası yerine overseer olarak kendisinin aday gösterileceğini umduğunu söylemiş.

Burada acayip bir durum var. kadın, kocası aday gösterilmesin diye herkese veriyor, sonrasında da o gruptaki herkesi öldürüyor. sorgu kayıtlarında, "planıma göre, böyle olunca kocam değil bir başkası aday gösterilecekti" diyor. Sorgucular da "tabi ki yakayı ele vermeseydiniz" diyor ama kadın "tam aksine, planım buydu. beni aday gösterecekler" diyor. Kadına bir soru geliyor "sizce insanlar bir katili overseer olarak seçerler mi?". Neticede böyle bir insanı yönetici olarak seçmek son derece sağlıksız sonuçlar doğurabilir değil mi?Kadın da "seçecekler, çünkü birini ölüme zorlamak ve sonrasında da bunun vicdanıyla yaşamak zorunda insanlar" diye cevap veriyor.

Kadın gerçekten de overseer olarak seçiliyor. yani insanlar, zamanı geldiğinde-bilgisayar yeni kurban istediğinde- onu kendisini feda etmesi için seçiyorlar?

Kadının ilk yaptığı iş, overseer seçimini kaldırmak oluyor. Çıkardığı yeni vault yasasına göre bundan sonraki overseerlar seçimle değil, kura ile atanacaktır. En azından insanların vicdani sorumluluğu azalacaktır.

Ama insanların bir bölümü ayaklanıyor. özellikle de overseer adaylarını seçen grup, zira kendi üyelerinden birinin seçilme ihtimali var, daha da kötüsü bu yeni yasa, grubun vault toplumu üzerindeki gücünü azaltacak bir sonuç doğurmaktadır. Neticede millet, kendisi ya da sevdikleri aday gösterilmesin diye bu topluluğun istediği her şeyi yapabilecek durumdadırlar eski sisteme göre, grup bu gücünü kaybetmek istememektedir.

Vaultta bir iç savaş çıkar. vaultta gördüğümüz o tuzakların ve barikatların sebebi bu iç savaştır. Çok kanlı çatışmalar yaşanır, yani insanlar "bizim için hayatını feda edecek kişiyi biz seçmeliyiz(cinayet hakkı gibi bir şey)" "hayır, feda edecek kişi insan vicdanını etkilememeli" kavramları için birbirlerini öldürürler.

Öyle birbirlerine katleder ki insanlar, en sonunda sadece beş kişi sağ kalır. Bu insanlar birbirlerini öldürmemeye karar verirler ve daha önemlisi, artık içlerinden kimseyi kurban etmeyeceklerdir. Overseerın ofisindeki geçitten, anabilgisayarın olduğu yere, yani normalde kendisini feda edecek insanların gittiği yere giderler. uzun bir koridor vardır ve burada şu süreç işlemektedir, koridorun sonunda ışık gözükmektedir ve hoparlörlerden anabilgisayar "ışığa gel! yaşamdan sonraki muhteşem dünyaya adım atacaksın!" diye anons vermektedir. Bilgisayarın odasında bir projeksiyon makinesi vardır ve kişiye ölmeden önce ne kadar kahraman olduğu, diğer insanlar gibi torunlarını falan göremeyeceği ama bu yaptığı şeyin, kendisini diğer insanlar için feda etmenin ne kadar yüce bir şey olduğunu falan söyleyen bir video izlettirmektedir. Normalde, video bittiği anda duvarların açılmakta, arkalarındaki öldürücü robotlar ve laser turretları kurbanı saniyeler içinde öldürmektedir.

O son beş kişiden biri, bilgisayar odasında bağırır "beni duyduğunu biliyorum amına kodumun makinesi, bundan sonra hiçkimse kendisini feda etmeyecek, bundan sonra kimseyi ölüme yollamayacağız, senin ta amına koyayım, şimdi istersen üzerimize zehirli gaz sal, ister lazer silahlarınla vur, sikimizde değilsin".

Ölümü beklerlerken bilgisayardan bir ses kaydı duyulur. "vault 11 insanları, tebrikler! bundan sonra içinizden birini feda etmemeyi tercih ettiniz.İnsanlık adına bu idealist hareketinizle gurur duyabilirsiniz. Vault halkının katledilmesi süreci yaşanmayacak, onun yerine bundan sonra vault kapıları açılmıştır, yaptığınızla gurur duyarak dışarı çıkmakta özgürsünüz.Bundan sonrası da acayip. Bu son kalan beş insan bundan sonra özgürdür ama bugüne kadar yaptıkları için, insanları ölüme yolladıkları için vicdanları sızlamakta, kendilerinden tiksinmektedirler. Hatta dış dünyada, insanlığa nasıl hesap vereceklerini bile bilemezler, kendileri için birini kurban seçmek çok ağır gelmiştir. Ve bütün bunlar sadece bir vault experiment içindir. Bunun ağırlığını kaldıramazlar. o dört kişi intihar etmeye niyetlenir, yükü taşıyamayacaklarını, bu utancın onlarla birlikte ölmesini, yok olmasını istemektedirler, insanların burada yaşananları asla öğrenmemesini dilemektedirler. ama içlerinden birisi onları vazgeçirmeye çalışır, ancak başarılı olamaz. Son ses kayıtlarında dört el silah sesi duyulmaktadır. vault 11 in girişinde yerde dört tane insan iskeleti bulunmaktadır ama sağ kalan beşinci kişinin cesedi yoktur. Demek ki bu beşinci kişi intihar etmemiştir, vaulttan çıkmış gitmiştir ve akibeti asla bilinemeyecektir.