Imć dobrodziej mój Pan Ojciec miłośnikiem jest ci
ekstraordynaryjnym sztuki ryb chwytania. Połowa bez mała komnat we
dworze ekwipażem człeka szlachetnie urodzonego niegodnym usłana niczym
chocimskie pole pohańców głowami roku pańskiego zeszłego. Jużci nim
miesiąc jeden przejść zdoła, domownik który we hak czy inszą sieć na
ziemi leżącą wdepnie i do medyka konie co raz gnać przychodzi, jako to
na końcach onych zadziory ostre diabelsko. Za żywota mego, do
dwudziestej drugiej wiosny dobiegającego, już ze tuzin razy operacyję
takową odbywać mi przyszło. Dni siedem nieledwie temu, gdym konsyliarza
nawiedzał dla kondycji rekonesansu, ów li tylko personę mą w sieni
ujrzał, jużci onuce zdziewać ściągać przykazał, suponując iż de novo w
nodze hak jakowy utkwion.
Insza połowa dworu zasłana „Macieja z Uklejowa ryb i
inszych monstrów rzecznych inwentarzem”, „Łowisk rybacznych w
Rzeczypospolitej, we Litwie i na Rusi opisaniem”, „Tractatuum o
szczupaków supremacji nad stworzeniem wodnem wszelakim” et cetera. Z
tygodnia każdego upływem rodziciel objazd czyni po księgarzach i targach
wszelakich we województwie całem, ażeby rozprawy nowe o wodnym
uniwersum traktujące skompletować. Bodaj na rozum mój biedny onegdaj
padło, iżem razu pewnego jegomościowi ojcu wyłożył, jako na sejmiku
ziemi naszej rodzinnej godzi mu się kompanionów w predylekcji odszukać.
Sądził żem naówczas, iże pewinikiem grosza coś niceoś zaoszczędzić nam
przyjdzie tym sposobem na onych woluminach, aliści dzisiaj nie jeno je
nabywa, lecz i sejmiki wszystkie skwapliwie nawiedza, scysyje i utarczki
nieprzystojne z okolicznymi rybactwa wespółmiłośnikami prowadząc. Toczą
się tam pono swary o prym wiodące akcesorya et cetera. Pan Ojciec w
zapalczywości swojej zdolny choćby i do wezywania na szable adwersarzy, a
zdarzyło się jak powiadają, że i pachołka szlachetce jednemu z
sąsiedniego powiatu usiekł w amoku napaści. Gdy to razu pewnego srodze
mnie rodziciel rozsierdził, włóczęgów nająwszy kilku z miasta, gardłować
nakazałem na sejmiku akcydentalne jakie ambaje kategoryi „karasiom
łajno za pożywkę służy”. Pani Matka natenczas nadążyć nie zdoliła z
bigosu warzeniem, ażeby zacietrzewionego ojca utemperować. Dalibóg,
byłbym przepomniał jako na sejmiku już mu brać szlachecka przydomek
zgotowała, krotochwilnie Jeziornym Wielkim Koronnym zowiąc.
Gdy sprzyjająca aura nastaje, w każdy jeden dzień boży
ekskursyję rybacką urządza. Pięć to już roków będzie bez mała jak za
posiłek codziedzielny w domu naszym monstrum jakoweś wodne służy, a
rodziciel peoruje zapamiętale o atutach posilania się tymże. Kiedym do
academii krakowskiej, alma mater naszej, przed laty dopuszczon został,
dni równe siedem rozwodził się jako to ani chybi tym sposobem, iż
mnogość ryb na stole naszym gości, przez co pomyślunek i bystrość u mnie
znaczniejsza.
Każdej jednej też soboty zrywać się domownikom
przychodzi z objęć Morfeusza o porze nieludzkiej, bo zawżdy ojciec
wespół z kompanem swym, Panem Stanisławem herbu Leszcz, podskarbim
sanockim, hałasy wierutne odprawują, oporządzenie naszykowując i służbę
do posiłków rychtowania popędzając.
Przy wieczerzy stale peoruje o rybiech i w koło Macieju
dysputa schodzi razem każdem na ów urząd nadworny, co to go jeszcze
Król Jegomość Stefan, świeć panie nad duszą jego miłościwą, do zarządu
łowiskiem wszelkiem wodnem w Rzplitej łaskaw był powołać. Rodziciel
gniewliwy wówczas się staje niemożebnie psubraty! zarybienie poczynić to
już pewnikiem chanowe sługusy lepiej umieyo, skarbowe pensyje
przejadayo jeno kpy boćwińskie, całym pąsowiejąc od stołu wstaje
kalumnie ciskając na ciurów urzędniczych i w alkowie się zamyka, lektury
Encyklopedyji Rzecznych Ryb w Polszcze dla uspokojenia zażywając.
Roku obecnego pańskiego na Święta Pana Jezusa
Narodzenia sam sobie sprawił Pan Ojciec komplet cały akcesoriów
rybackich wszelakich, co to ich lud nadrzeczny do połowów odbywania
używa. Odział się na dodatek w chałat z chłopa chyba pańszczyźnianego
zdarty i cały boży dzień przepędził pośród sprzętów owych na środku
podwórca. Azali i posiłku (wodne plugastwa jakoweś, a jakże) tamże
spożywać zażądał [wybornie] [bywaj]
Jeśliby mnie na łokcia wymiar dopusczono do całej rybiej populacyi w polszcze, pewnikiem bym ukatrupił.
Onegdaj także pewnego razu, jeszcze w przyklasztornej
szkole czy w jezuckim kolegium, gdy to dzień urodzin moich rocznicy
nastał, Pan Ojciec podarunek mi zgotował takowy, że to na wyprawę swoję
rybacką mnie pędraka prawem wyjątku pobrał. Setny podarek Panie Bracie.
Wyruszyliśmy kędyś za folwark, rumaki nad jezioro
przygoniwszy za majątkiem trzy stajania, rodziciel juże cały
rozochocony, świeczki w oczach mając, wargi zwilżył z ekscytacji
niezmiernej. Lokacyje uważnie dla akcesoriów owych wszystkich wyznaczył,
przeto siedlim nad wodą, na zwierciadło pozierając. Nim pacierzy pięć
upłynąć mogło, znużenie takie mnie naszło, iżem pachołkowi śpiewy dla
rozrywki jakowejś począć kazał. Acz mi ociec wędką przez żywot
wymierzył, jako to pono ryby pianie owo słyszeć zdolą i przed łowem
pierzchają. Gdy zaś mi doszczętnie członki ścierpły i poruszył żem się
nieznacznie, larum zaraz szeptem podniósł jako szmery wydaję i wodne
stwory pozierają na ruchy moje i uchodzą. Pół ranka przesiadywać mi
przyszło bezruchu jednego jak w tatarskim jasyrze jakowymś niemalże.
Urodzin moich dzień na noviember przypada, przeto na domiar złego ziąb
przeraźliwy nastał. W chwili pewnej rodziciel kroków liczbę pewną w las
powziął i gazy wypuścił. Eksplanacyję następnież mi takową wyłożył, iże w
lesie czynić to należy, jakoś inszym trafem ryby dosłyszą, a poczują.
Na kartach uprzednich adnotację uczyniłem, iż Pan
Ojciec kamrata do wypraw swoich posiada w osobie Pana Stanisława.
Pierwotnie współtowarzyszem onych był dla rodziciela panie kochanku
Wincenty. Człek na kształt beczułki węgrzyna z wąsem sumiastym i przez
rok boży cały w żupan łuskami rybiemi przetykany odzian. Z ojcem moim
jegomościem niemal za braci sobie byli, stawiał się Pan Wincenty wraz z
małżonką swoją Zofią na wilię we dworze naszem et cetera. Razu pewnego
gdy obchodzić ojcu przyszło dzień patrona swego świętego, Pan Wincenty
zajechał na panie bracie szklenicę. Świętować takoż poczęli, iże ze łbów
podgolonych się kurzyło, rzecz oczywista bez przestanku o łowiectwie
rybim ugwarzając. Dał traf, wieczór przepędzałem przy ogniu w czeladnej i
naraz ucha mego wrzaski doszły nieludzkie. Zatarg się wszczął ogromny w
materii takiej, któż to w wodnem królestwie przewag większych
dostępuje, szczupak li czy sum.
PANIE WINCENTY, DO BIAŁEJ GORĘTWY MJE DOPROWADZISZ,
WIDZIAŁEŚ ASAN RAZ CHOĆŻE SZCZUPAKOWE ZĘBY? CHAPS I BEZ RĘKI WAĆPAN SIĘ
OSTAJESZ NICZEM W BOJU KRWAWEM!
DALIBÓG, JANIE, SUMY W RZPLITEJ NAD 400 GRZYWIEN WAGĘ
POSIADAĆ SPOSOBNE, ACANOWE SZCZUPAKI TOĆ IM PODJEZDKÓW NIEGODNE SZCZAĆ
PROWADZAĆ
CÓŻŻE MI TU WAĆPAŃ O SUMACH PRAWISZ, WŻDY LEDWIE UKLEJĘ
Z WODNYCH CZUELUŚCI ZDOLISZ WYJMAĆ. SZCZUPAK LI TO JEST PRAWY KRÓL WODY
JAK CAR JEST KRÓL RUSI
Takimż to trafunkiem aż do szabel sięgnęli i potyczkę
regularną w jadalnej toczyć co prędzej, ażem ze stajennymi ich
rozdzielać musiał. Od czasu trafunku onego nieszczęsnego całkowicie
relacyje zarzucili. Roku zeszłego wieść nadeszła, jako to Pan Wincenty
był z rumaka na polowaniu spadł, żywot swój ziemski tym samym
zakończywszy. Pani Matka posłańca z kondolencyjną notą wyprawiła i ojcu
relacyją zdaje, a Pan Ojciec na to rzecze kontent wielce
Na pohybel psubratowi!