POLSKA WSPÓLNOTA

Zwyczaje bożonarodzeniowe, które zanikły lub są rzadko spotykane:

-- rozstawiania snopków siana w kątach pokoju lub usłanie słomą podłogi (ta sama symbolika co w przypadku sianka pod obrusem),
-- kradzieży i chowania narzędzia gospodarskiego z podwórza — mogła być to siekiera lub nawet wóz. Biada jednak temu, kto dał się przyłapać gospodarzowi — przyłapany musiał liczyć się z tym, że czeka go nie lada lanie. Ze zbitego na kwaśne jabłko pechowca śmiała się potem cała wioska. Nie brakowało jednak takich, którzy podejmowali ryzyko — gdyby niepostrzeżenie udało się zabrać i schować upatrzoną rzecz, śmiałka czekał rok pełen pomyślności i bogactw,
-- dekorowanie pokoju tzw. podłaźniczką, czyli gałązkami choinkowymi, ozdobionymi wstążkami (podłaźniczka została zastąpiona przez choinkę)
-- potrząsania drzewkami owocowymi po wieczerzy wigilijnej, by pobudzić ich urodzaj,
-- wierzono, że wigilię należy uważać, by nie przytrafiła się żadna przykra rzecz. Na przykład, jeśli w ten dzień ktoś się skaleczył, istniało niebezpieczeństwo, że przez cały kolejny rok będzie się kaleczył,
-- uważać musiały również dzieci, przede wszystkim na to, by nie zdenerwować niczym dorosłych i nie zasłużyć na lanie. Nie było to łatwe, istniało bowiem nawet porzekadło "Wilia rada dzieci bija". Lanie od rodzica w wigilię było złą wróżbą — oznaczało, że dziecko przez cały kolejny rok będzie dostawało cięgi od bliskich,
-- karmienia zwierząt gospodarskich resztkami z wieczerzy wraz z opłatkiem (zgodnie z przekonaniem, że pod postacią zwierząt ukazują się dusze zmarłych),
-- w dawnych czasach wierzono, że zwierzęta gospodarskie mówią w wigilię ludzkim głosem, ale... usłyszenie wówczas mowy krowy lub wołu stanowi bardzo złą wróżbę — śmierć,
-- dokładnego mycia się przed wigilią, by ochronić ciało przed wrzodami,
-- wkładanie pod stół żelaznego przedmiotu (np. siekiery), by każdy mógł oprzeć o niego nogi, co miało zapewnić nogą siłę i wytrzymałość),
-- chowanie na czas wigilii wszelkich przyborów do przędzenia
-- poszukiwanie kwiatu piwonii — podobnie jak kwiat paproci w noc świętojańską, kwiat peonii miał przynosił zerwany w wigilijną noc, miał przynosić wielkie szczęście,
-- szukanie kwiatu leszczyny — ten cudowny ten kwiat gwarantował nie tylko bogactwo, ale i związek małżeński z ukochaną osobą. Zgodnie z wierzeniami mieszkańców wsi podkarpackich, zerwanie kwiatu leszczyny wcale nie było łatwe — zakwitał on bowiem tylko na krótką chwilę, po czym opadał na ziemię i znikał jak kamfora...